Diego Ameixeiras é un escritor e xornalista ourensán nado en 1976. Ten colaborado con diferentes medios como o Diario de Pontevedra ou El Mundo. Tamén é destacable o seu traballo como guionista dalgunhas series emitidas pola televisión de Galicia como Terra de Miranda ou Matalobos. Alén diso, foi coguionista no filme 18 comidas, de Jorge Coira, co que gañou un premio Mestre Mateo ao mellor guión en 2011.

Como escritor ten publicado varias novelas de serie negra como Baixo mínimos (2004), O Cidadán do mes (2006) ou Dime algo sucio (2009), coa que gañou o premio especial do director na semana negra de Xixón.

Asasinato no consello nacional (2010) foi a súa quinta novela e a publicación supuxo todo un éxito editorial. A obra está ambientada en Santiago de Compostela. A historia parte dun acontecemento real, as eleccións autonómicas do ano 2009 e os conflitos no seo do BNG. Desde esa base trázase unha ficción que se orixina no asasinato dun parlamentario do Bloque. Compostela está presente na trama a través de lugares facilmente identificables como a Alameda, a Zona Vella, o parque de Bonaval, o Auditorio de Galicia ou locais coñecidos da noite santiaguesa como o Maycar ou o Ruta 66.

Antón Lopo é un xornalista e escritor nacido en Monforte de Lemos en 1961. Conta cunha variada obra na que chama a atención a poesía con títulos como Sucios e desexados (1988), Manual de Masoquistas (1990), Á sombra dos rapaces mexando (1995), O libro dos amados (1996), OM (1996), Pronomes (1998), fálame (2004) ou Corpo, gañador Premio Manuel Lueiro Rey en 2018. Como narrador é autor de varias novelas como As reliquias (Xerais, 1991), O riso de Isobel Hill (2000), Ganga (2001) e Obediencia (2010). Escribiu tamén unha peza de teatro, Os homes só contan ata tres (2005), que gañou o premio Álvaro Cunqueiro de escrita teatral.

No eido do ensaio conta con diversos traballos como Fermín Bouza-Brey : unha fotobiografía : 1901-1973 (1992) ou A distancia do lobo: biografía de Uxío Novoneyra (2010).

Actualmente dirixe en parcería con outros autores a editorial santiaguesa Chan da pólvora.

Na súa Guía de Santiago, publicada no ano 1993 Antón Lopo ofrece unha ollada persoal sobre os lugares e monumentos máis relevantes da cidade do Apóstolo.

Rosalía de Castro (1837-1885) é sen lugar a dúbidas a autora galega máis universal e a representante máis destacada do Rexurdimento xunto a Eduardo Pondal e Curros Enríquez. A súa relación con Compostela foi moi estreita por diversos motivos. En primeiro lugar aquí foi onde naceu, concretamente nunha casa do Camiño Novo, que daquela pertencía ao desaparecido Concello de Conxo. En Santiago pasará parte da súa infancia, realizará os seus estudos e nela morará en diferentes momentos da súa vida.

En 1863 publica a súa primeira gran obra en galego Cantares Gallegos, que vai supoñer un auténtico punto de partida ao novo movemento literario. Precisamente o 17 de maio dese ano tomarase como referencia para celebrar o día das letras galegas.

En 1880 publica Follas Novas, unha escolma de poemas que supón en certa maneira unha continuación de Cantares Gallegos. Nesta obra van a tratarse os grandes temas da súa poética: A pobreza, a emigración, a saudade...pero tamén aparecerá a Rosalía máis intimista e persoal que fala do afastamento da terra, da doenza ou das desgrazas familiares. A cidade apostólica estará presente na obra, principalmente no famoso poema de temática relixiosa titulado Na catedral, no que fai unha loanza á obra do mestre Mateo.

Bernardo ou Bernaldo de Bonaval foi un trobador galego da primeira metade século XIII. Apenas se coñecen datos biográficos pero as frecuentes mencións nos seus poemas a Bonaval, falan probablemente dun autor santiagués cunha forte vinculación co mosteiro de Santa María (posteriormente cambiaría a advocación a San Domingos). De feito, nunha recente investigación apúntase á posibilidade de que puidese ser prior de Bonaval. A súa actividade poética desenvolveuse nas cortes de Fernando III e Alfonso X e da súa produción consérvanse un total de 19 cantigas: 10 de amor, 8 de amigo e 1 tenzón.

Na cantiga diss'a fremosa en Bonaval assí, recollida no cancioneiro da Biblioteca Nacional e no da Vaticana, fálase dunha doncela que foi á festa de consagración da ermida de Bonaval, pero o seu amigo non apareceu e ela marchará máis triste do que chegou.

Roberto Vidal Bolaño (1950-2002) foi un dos dramaturgos galegos máis importantes da segunda metade do século XX. Tamén traballou como director e actor, tanto de teatro como de producións televisivas e cinematográficas. Dedicóuselle o día das Letras Galegas no ano 2013.

O seu papel na dramaturxia galega foi inmenso. A mediados da década de 1970 creou o Grupo Entroido, que se converteu na primeira compañía profesional de teatro galego realizando con ela innumerables representacións. A creación do Centro Dramático Galego (CDG), en 1984, dá un novo pulo ao teatro profesional galego. A Roberto Vidal corresponderalle a honra de ser o primeiro autor galego ao que o CDG representa e ao que lle encarga dirixir a súa propia obra.

A súa produción teatral é moi extensa e vai desde a primeira peza Laudamuco, señor de ningures (1976), gañadora do premio Abrente, pasando por Saxo tenor (1993), As actas escuras (1994), Rastros (1998), Criaturas (2000) ata as últimas pezas Animaliños (2002) e Integral (2002).

Compostela, a súa historia e os seus lugares van estar constantemente presentes nos seus traballos. En Doentes (1997), que foi adaptada tamén ao cinema, a acción transcorre integramente polas rúas da cidade vella. Os protagonistas, Valeriano e Cañete, son dous doentes expulsados do Hospital dos Reis Católicos porque se vai converter nun hotel de luxo. Deste xeito os dous comezan a vagar por Santiago con diferentes obxectivos. Valeriano na procura de hospedaxe e tentando facer negocio coa estatua de San Serapio que roubou e Cañete tentando asasinar a Franco na súa visita a Compostela.

Uxío Novoneyra (1930-1999) foi un dos poetas galegos máis importantes do século XX e un dos membros máis destacados da denominada Xeración das Festas Minervais ou Xeración La Noche. Naceu na aldea de Parada de Moreda, na serra do Courel, onde pasou a súa infancia. A paisaxe da montaña luguesa deixou nel unha fonda pegada que transmitiu despois a través da súa poesía.

Na súa obra reflíctese un compromiso coa terra e unha preocupación pola forma, a estética, a linguaxe e a sonoridade poética. Para iso bota man, entre outros, de recursos vangardistas como o fonosimbolismo ou o simbolismo gráfico.

Algúns dos seus poemarios máis destacados son Os Eidos (1955), con prólogo de Ramón Piñeiro, Elexías do Caurel e outros poemas (1966), Os Eidos 2 (1974), Poemas caligráficos (1979) ou Muller pra lonxe (1985). Foille dedicado o Día das Letras Galegas no ano 2010.

A súa relación con Santiago comezou no ano 1952, cando chegou á cidade mentres facía o servizo militar. Nesta altura, relacionouse cos escritores da súa xeración como Manuel María ou García-Bodaño; asistiu ás célebres reunións na casa de Ramón Piñeiro e participou nos parladoiros do Café Español aos que asistían tamén Pedrayo, Maside, Piñeiro, García-Sabell, Ferrín e outros.

Anos máis tarde, sendo xa considerado un dos grandes autores galegos, retorna a Compostela para residir nela ata a data do seu pasamento.

Arrodeos e desvíos do Camiño de Santiago e outras rotas(1999) é a última das súas obras en ser publicada. Trátase dunha homenaxe a Santiago e ao seu camiño, pero coa ollada posta tamén noutros lugares da xeografía galega: Dendes do Limia hastr-o Norte/do Courel hastr-o mar forte. Como noutras ocasións, Novoneyra volve a dar protagonismo aos lugares da súa vida: A Galicia de montaña (Courel, Cebreiro, Ancares) pero tamén á cidade de Lugo e á propia Compostela.

Ramón Otero Pedrayo (1988-1976) foi un escritor e intelectual ourensán que destacou por ser un dos membros máis sobranceiros do Grupo Nós e un dos fundadores da revista co mesmo nome. Foi tamén o responsable da área de Xeografía do Seminario de Estudos Galegos, creado no ano 1923.

Porén, a súa actividade atinxiu diferentes eidos, entre os que estivo unha intensa labor política. Foi deputado en 1931, nas primeiras cortes constituíntes da II República polo Partido Nazonalista Republicán de Ourense, integrado no partido Galeguista ese mesmo ano. Tamén traballou de maneira intensa a prol da aprobación do Estatuto de Autonomía de Galicia. Precisamente por estas actividades foi deposto da súa cátedra de Xeografía e Historia en Ourense durante a Guerra Civil.

A súa obra literaria é amplísima e atinxe case todos os xéneros. En narrativa as súas novelas máis representativas son Os camiños da vida (1928) e Arredor de si (1930). En poesía destaca Bocarribeira. Poemas pra ler e queimar (1958); en teatro Rosalía (1959), O fidalgo e a noite (1970) ou A lagarada (1928). Tamén son numerosos os seus ensaios e artigos en xornais e revistas como A Nosa Terra, Heraldo Orensano, Adiante, Vida Gallega, La Noche, La Voz de Galicia, El Ideal Gallego.

As cidades galegas (1951), pertence á súa obra de ensaio e nela ofrécese unha visión moi persoal da cidade apostólica e dos seus recantos máis significativos, descritos cunha admirable erudición.

Marilar Aleixandre é unha autora nacida en Madrid en 1947 que reside en Galicia desde o ano 1973. Traballa como profesora de Didáctica das Ciencias e Educación Ambiental na Facultade de Ciencias da Educación de Santiago de Compostela. Desde o ano 2017 forma parte tamén da Real Academia Galega.

Ten unha obra literaria moi variada con títulos de narrativa, poesía, ensaio e numerosas colaboracións en revistas coma Nó, Luzes de Galiza e Festa da palabra silenciada e en diversas obras colectivas.

O seu traballo ten merecido numerosos premios literarios como o da crítica galega en 1995, o Álvaro Cunqueiro en 1998, o Esquío tamén en 1998, o premio Merlín en 1999, o Xerais en 2001 ou a Raíña Lupa no 2017.

Boa parte da súa obra narrativa está traducida a varias linguas como o castelán, portugués, catalán, éuscaro e chino.

Resultan particularmente extensas as súas publicacións de literatura infantil e xuvenil con títulos como A formiga coxa (1989), A expedición do pacífico (1994) ou A filla do minotauro. En narrativa para adultos ten tamén libros moi destacados como Lobos nas illas (1996), A compañía clandestina de contrapublicidade (1998) ou O coitelo en novembro (2010).

A novela Tránsito dos gramáticos toma o título da rúa santiaguesa do mesmo nome e ten a Compostelá, a súa contorna e a súa historia como marco da trama.

Teresa Moure é unha autora galega nada en Monforte de Lemos no ano 1969. É filóloga, doutora en lingüística xeral e profesora nas facultades de Filoloxía e filosofía da Universidade de Santiago. Tamén é membro da Academia galega de lingua portuguesa.

Posúe unha obra moi extensa e variada que abrangue a narrativa, a poesía, o teatro o ensaio e a literatura infantil e xuvenil.

Polos seus traballos ten recibido algúns dos máis importantes galardóns literarios galegos como o premio Xerais de novela en 2005, o premio Benito Soto en 2005, o da Crítica de narrativa galega en 2005, o premio de novela curta Manuel Lueiro Rey en 2004, o da Asociación de escritores en lingua galega (AELG) en 2005 e 2008, o Rafael Dieste de Teatro en 2008 ou o Ramón Piñeiro de Ensaio en 2004 e 2011.

As súas obras máis coñecidas pertencen ao eido na narrativa como é o caso da súa primeira novela A xeira das árbores (2004) ou a multipremiada Herba moura (2005) que foi traducida ao portugués, catalán, castelán, romanés, italiano e neerlandés.

Na Intervención (2010), incluída no Mapa Literario, Teresa Moure formula unha novela na que cinco persoas con personalidades e vidas diversas xúntanse para forman un comando artístico. O obxectivo é argallar unha performance nas montañas do Courel de cara a sensibilizar á cidadanía sobre as relacións entre a arte e natureza.

Lupe Gómez é unha autora galega nada en Fisteus, concello de Curtis no ano 1972. Estudou bacharelato na Coruña e posteriormente fixo xornalismo na Universidade de Santiago de Compostela. Ten unha obra bastante ampla que comprende tanto a narrativa, o teatro, a poesía, como a crítica literaria. Conta tamén con numerosas colaboracións xornalísticas en El Correo Gallego e Galicia Hoxe.

Particularmente extensa e intensa é a súa obra poética iniciada con Pornografía (1995), unha obra orixinal e rompedora que a colocou dentro do panorama da lírica galega do momento. Outros títulos destacados son Os teus dedos sobre a miña braga con regla (1999), Poesía Fea (2000), O útero dos cabalos (2005), premio Xoán Carballeira ou Azul e estranxeira (2005), premio Eusebio Lorenzo Baleirón do Concello de Dodro.

Entre as súas obras máis recentes están A grafía dos mapas (2010), Diálogos imposíbeis (2011) ou Camuflaxe (2017).

En narrativa os títulos principais son Fisteus era un mundo (2001), centrado na aldea onde naceu e pasou a maior parte da infancia e Luz e Lupe (2005), unha especie de diario que conta a vida de dúas mulleres de xeracións diferentes, ela mesma e Luz Fandiño. Esta última obra toma como marco narrativo a cidade de Santiago, o onde Lupe mora e traballa. Os seus bares, prazas e rúas convértense de facto nun escenario indispensable e inseparable da súa vida cotiá que se reflicte no libro.

Salvador García-Bodaño é un escritor galego nado no 1835 na cidade de Vigo, aínda que xa dende moi neno comezou a residir en Compostela. Trátase dun dos membros máis coñecidos da denominada Xeración das Festas Minervais ou Xeración La Noche. Este último nome débese a que practicamente todos os seus compoñentes colaboraron pola década de 1950 no periódico do mesmo nome dirixido por Borobó.

A súa obra é moi extensa e comprende traballos de poesía, narrativa, ensaio, numerosos artigos xornalísticos e diversas participacións en obras colectivas.

Ten gañado diferentes premios entre os cales están o Premio de Poesía Galega e Poesía Castelá nas Festas Minervais de 1959; o da Crítica española en 1978, por Tempo de Compostela e en 1992 pola novela Os misterios de Monsieur D´Aillier. Tamén recibiu o galardón da Xunta de Galicia á Creación Cultural en 1988, Premio O Escritor na súa Terra da Asociación de Escritores en Língua Galega (AELG) no 2004, Cultura Galega das Letras no 2012, Voz da Liberdade do PEN Clube de Galicia no 2013 e foi Medalla de ouro e declarado Fillo adoptivo de Santiago de Compostela en 2014.

Santiago ten estado moi presente na súa obra e especialmente no seu libro de poemas Tempo de Compostela, no que fai un percorrido poético a través das diferentes etapas da historia da literatura galega, desde a Idade Media ata a actualidade. Nel, fai uso de estrofas, estilos, procedementos retóricos e trazos lingüísticos propios dos diferentes períodos históricos.

Ramón María del Valle-Inclán (1866-1936) é sen dúbida un dos autores en lingua castelá máis importantes do século XX e un dos representantes máis destacados da xeración do 98.

Na súa inxente obra hai títulos tan importantes como as Sonatas (1902-1905), Flor de santidade (1904) ou Tirano Banderas (1926). Porén, o xénero no que resultou ser verdadeiramente rompedor foi no teatro coa súa obra máis coñecida Luces de Bohemia (1920) ou Martes de Carnaval (1930) e tamén outras como O embruxado (1913) e Divinas palabras (1920).

Valle-Inclán mantivo unha relación estreita coa cidade de Santiago posto que aquí chegou para comezar a segunda ensinanza con 9 anos e anos máis tarde regresou para estudar dereito na universidade, aínda que non chegou a finalizar a carreira. Compostela foi tamén o lugar ao que volveu no 1935 para tratarse da súa doenza na clínica do doutor Manuel Villar Iglesias e onde morreu o 5 e xaneiro do ano seguinte.

A Lámpada marabillosa, Exercicios espirituais (1916) é unha das súas obras máis complexas e persoais. Podería definirse como un tratado estético e filosófico sobre a literatura, con elementos místicos, esotéricos e reflexións sobre a idea de beleza. No libro Santiago aparece en varias ocasións para aludir a súa época de estudante e a fermosura da cidade.

Alejandro Pérez Lugín (1870-1926) foi un escritor coñecido fundamentalmente pola súa novela A Casa da Troya (1915), ambientada no mundo estudantil santiagués de comezos do século XX.

Naceu en Madrid en 1870 e alí pasou a súa infancia. No 1883 trasladouse coa súa familia a Compostela, onde os seus pais abriron unha tenda de roupa.

En Santiago finalizou o bacharelato e estudou a carreira Dereito. Estes anos de estudante servíronlle para coñecer a vida dos estudantes universitarios que reflectirá na súa literatura.

A publicación da súa primeira novela A Casa da Troya (1915) foi un dos grandes éxitos editoriais da época e deulle unha enorme fama. A primeira edición esgotouse rapidamente e ao pouco tempo xa se fixera unha versión teatral adaptada por Manuel Linares Rivas. A obra foi tamén levada ao cine ata en catro ocasións e a primeira delas foi dirixida polo propio Lugín en 1925.

A novela conta a historia de Gerardo Roquer, estudante madrileño, que é obrigado polo seu pai a estudar Dereito en Santiago. En Compostela aloxarase na pensión A Casa da Troya, onde coñecerá algúns dos que serán os seus mellores amigos; acompañará á tuna nas súas andainas e coñecerá ao amor da súa vida, Carmiña Castro Retén.

Trátase dunha novela de tipo costumista, escrita en castelán, pero con diálogos nos que introduce tamén a lingua galega. A historia reflicte dunha maneira benevolente e idealizada o ambiente dos estudantes da época.

Gonzalo Torrente Ballester (1910-1999), nado en Ferrol, foi un dos escritores en lingua castelá máis importantes e lidos do século XX. A súa obra é moi extensa e variada, atinxindo diversos xéneros como o teatro, a poesía e os artigos xornalísticos.

Con todo, a súa fama mundial está vinculada principalmente ao seu traballo como narrador con obras tan universais como a triloxía Os gozos e as sombras (1957–1962; A saga/fuga de J. B. (1972); A illa dos xacintos cortados, Premio Nacional de Literatura en 1981 ou Filomeno, ao meu pesar que foi premio Planeta en 1988. En 1982 recibiu o Premio Príncipe de Asturias das Letras e no ano 1985 foi o primeiro novelista español recoñecido co premio Cervantes.

Torrente Ballester sempre tivo unha estreita relación con Compostela, primeiro como alumno da universidade e logo como mestre. Por iso a cidade deixou pegada fonda na súa obra. En 1948 publica Compostela e o seu Anxo  por encargo da editorial Afrodisio Aguado para aproveitar o ano Santo. Nela fai un percorrido pola historia cidade, a súa arte e  tradicións. Lendas e relatos de peregrinos combínanse para dar unha visón evocadora da urbe apostólica.

Moitos anos máis tarde, no 1977, publicará tamén Fragmentos de Apocalipse, unha novela situada nunha cidade imaxinaria, Villasanta de la Estrella, que non é outra que Santiago, coas súas rúas e prazas trocadas de nome, pero perfectamente identificables.

Clara Gayo é unha actriz, autora e directora teatral galega nada en Vigo en 1971. Formouse na Escola de Teatro e Danza Espazo Aberto en Santiago de Compostela e fixo o II Curso de Especialización en Arte Dramática organizado pola Universidade de Santiago no ano 1999 . Ten traballado como actriz en diversas compañías galegas como Nut Teatro, Cachuzo Teatro, Berrobambám ou Chévere. Tamén colaborou en diferentes series televisivas da televisión de Galicia como Escoba! e O Faro ou no Filme Concepción Arenal, a visitadora de cárceres.

Como dramaturga algúns dos seus textos son A mirada de Pier (2008); Movidas (2010); Razóns de peso (2010); Agorafobia: parálise sobre o medo (2011); Área de descanso (2012), xunto con Iria Pinheiro; Prohibido sufrir (2014); Un cabaré de película (2014) ou Pánico! (2015).

En 2015 gañou o Premio Diario Cultural de Teatro Radiofónico, promovido polo programa Diario cultural da Radio Galega, coa obra Evasión.

É directora e autora da compañía de teatro amador FarandOleiras Cabaré, desde o ano 2010.

Suso de Toro, nado en Compostela en 1956 é un dos escritores galegos actuais máis coñecidos. Entre as súas obras hai traballos de ensaio, teatro, xornalísticos, pero o eido no que ten acadado máis notoriedade é na narrativa. Algunha das súas obras máis destacadas son Polaroid (1986) e Non volvas: filla da madrugada (2000) cos que gañou o premio da crítica de narrativa galega; Tic-tac (1993), premio da crítica de narrativa española ou Calzados Lola (1997), premio Blanco Amor.

Trece badaladas (2002) é un dos libros de maior éxito, foi premio nacional de literatura en 2003 e adaptouse ao cine no ano 2002. Trátase dunha novela de misterio coa cidade de Santiago de Compostela como escenario. A historia conta como Celia, escritora compostelá , ten dificultades para entrevistarse con Xacobe, director dunha produtora de cine, para falar dun guión que lle presentou. Cando finalmente o consegue trábase entre eles unha peculiar relación que os vai unindo cada vez máis. O guión de Celia parece estar relacionado con certos acontecementos misteriosos e cunha lenda que os vincula co tanxido de trece badaladas da campá da Berenguela. A narración leva aos personaxes polas rúas da cidade. A catedral, a Alameda, a praza da Quintana, San Fiz de Solovio, etc. farán de Compostela, da súa arquitectura e espazo a auténtica protagonista da novela.

Federico García Lorca (1898-1936) é un dos autores máis universais das letras hispánicas e un dos compoñentes máis sobresaíntes da chamada xeración do 27.

A súa vinculación con Galicia e con Santiago de Compostela trabouse a través de varias viaxes que fixo a estas terras. A primeira foi en 1916 con apenas 18 anos e regresou sendo autor xa consagrado en varias ocasións durante o ano 1932. É nesta época cando coñece a diversos intelectuais e artistas galegos como Ánxel Casal, Martínez-Barbeito, Castelao, Arturo Cuadrado, Xosé Eiroa ou Carlos Maside.

Froito das viaxes e dos contactos foi a súa obra Seis poemas galegos (1935), editada pola editorial Nós. Trátase dun caderno de 34 páxinas, con prólogo de Blanco Amor e 6 poemas escritos en galego. Parece demostrado que foron o propio Blanco Amor e o Ferrolán Ernesto Guerra da Cal, os que o axudaron a adaptar os poemas á lingua de Rosalía. Do libro apenas imprimíronse 200 exemplares e a maior parte perdéronse porque foron confiscados no 1936 polo bando nacional. Apenas foron salvadas 20 copias que se enviaron a Lorca e 12 que levou Blanco Amor a Bos Aires.

Dos 6 poemas, 2 están dedicados á cidade de Santiago. En concreto o que se titula Danza da lúa en Santiago, probablemente teña relación coa representación que fai a súa compañía de teatro La Barraca na Quintana en 1932. Alí representaron varios Entremeses de Cervantes e Lorca quedou impresionado coa beleza da praza que bautizou co nome de praza-butaca.

Xosé Luís Méndez Ferrín, nado en Ourense en 1938, é un dos autores galegos máis importantes da literatura galega contemporánea. A súa actividade creativa ten sido inmensa e atinxe tanto a narrativa como a poesía, o ensaio e os artigos xornalísticos. Ten feito tamén traballos de literatura infantil e xuvenil, traducións e numerosas participacións en obras colectivas.

Entre os múltiples premios que ten recibido están o da Crítica no 1976, o Losada Diéguez de creación literaria no 1991, 1995 e 2006, o da Crítica de narrativa galega en 1991 e 1999, o Eixo Atlántico no 1999, o Nacional de Literatura en 2008, o Ramón Otero Pedrayo no 2013, ou o premio Laxeiro no 2018 pola súa traxectoria literaria.

En poesía algunhas das súas obras máis destacadas son Con pólvora e magnolias (1976), Estirpe (1994) ou Contra Maquieiro (2005). Entre os traballos de narrativa hai libros xa clásicos como Percival e outras historias (1958), O crepúsculo e as formigas (1961), Retorno a Tagen Ata (1971), Amor de Artur (1982), Bretaña Esmeraldina (1987) ou Arraianos (1991). A súa relación con Santiago ven da década de 1950 cando chegou á cidade para estudar Filosofía e Letras na universidade. Aquí coñeceu ao grupo de mozos galeguistas do círculo de Ramón Piñeiro. Tamén en Compostela gañou o primeiro premio das Festas Minervais en 1956 e de feito adóitase situar entre os autores da Xeración das Festas Minervais.

A novela No ventre do silencio (1999) desenvólvese na Compostela da década de 1950 coa tea de fondo do movemento estudantil da época. Boa parte dos ambientes e personaxes que aparecen no libro correspondense coa realidade da cidade a mediados do século XX e tamén coas vivencias persoais do propio autor.

Álvaro Cunqueiro (1991-1981), nado en Mondoñedo, foi un novelista, poeta, dramaturgo, ensaísta e xornalista galego. Está considerado como un dos máis grandes narradores da literatura galega do século XX e foille dedicado o día das letras galegas no ano 1991.

En poesía algunhas das súas obras máis relevantes son Mar ao norde (1932), Cantiga nova que se chama Riveira (1933) ou Herba aquí ou acolá (1980). Máis coñecida é a súa narrativa na que destacan Merlín e familia (1955), As crónicas do sochantre (1956), Escola de Menciñeiros (1960), Si o vello Sinbad volvese ás illas... (1961), Xente de aquí e de acolá (1971) ou Os outros feirantes (1979). Tamén ten unha extensa produción teatral, de ensaio e son numerosísimos os seus artigos publicados en xornais como La Voz de Galicia, El Progreso e Faro de Vigo, do que ademais foi director.

A relación do escritor mindoniense con Santiago comeza en 1927 cando chega á cidade para realizar os seus estudos como alumno libre na Facultade de Filosofía e Letras. Segundo as súas propias verbas: “Pagaba 4,50 ao día e iso daba dereito a sopa, dous pratos e sobremesa. (...) dispúñamos de pouco diñeiro, pero tampouco necesitaba máis, a cidade era gratis, os libros tamén. E tamén os soños”. Nesta mesma pensión atopouse co seu amigo Ánxel Fole, co que manterá interminables conversas falando de literatura.

Cunqueiro lembrará nas súas obras a vida santiaguesa especialmente as tabernas, como as da Rúa da Raíña ou a coñecida como Padre Benito, na que tivo reservada durante anos a cunca 22. Alí fixo amizade, entre outros, con Torrente Ballester e con Ánxel Casal, que coñeceu no famoso parladoiro do café Español.

Cunqueiro nunca rematou a súa carreira, pero Santiago quedou preso no seu espírito e anos máis tarde, en 1980, a universidade compostelá nomeouno doutor honoris causa.

Gabriel García Márquez (1927-2014) foi un escritor, guionista e xornalista colombiano, considerado como un dos narradores máis importantes da literatura contemporánea. Como recoñecemento ao seu traballo en 1982 recibiu o premio Nobel de literatura.

Trátase dun principais representantes do chamado realismo máxico latinoamericano. A súa obra máis influente é Cen anos de soidade (1967) centrada na historia da familia Buendía ao longo de sete xeracións. Esta novela está considerada como unha das máis importantes da lingua castelá de todos os tempos. Porén entre a súa produción ten outros libros que hoxe son considerados clásicos como O coronel non ten quen lle escriba (1961), A mala hora (1964), O outono do patriarca (1975), Crónica dunha morte anunciada (1981), O amor nos tempos do cólera (1985), O xeneral no seu labirinto (1989) ou Do amor e outros demos (1994).

En 1983, pouco tempo despois de recibir o premio Nobel, Gabriel García Márquez visitou Galicia. A súa viaxe, case de incógnito, apenas durou 72 horas e pasou por Compostela. Consérvanse poucas evidencias da súa presenza na cidade, pero existen dúas fotos da Axencia Efe nas que se ve ao escritor colombiano paseando pola rúa do Vilar, acompañado de García-Sabell e asinando autógrafos a algúns camiñantes que chegaron a identificalo.

Con todo, a relación de Gabo con Galicia viña xa de lonxe. Nun artigo publicado no xornal El País (Vendo chover en Galicia) nese mesmo ano asinado polo propio Gabo, fala da súa avoa que tiña antepasados galegos e da que herdara a súa capacidade de fabulación. Descoñécese se esa lembranza influíu na decisión de viaxar a Galicia, pero é seguro que a visita a Santiago deixou unha fonda impresión no autor polos seus comentarios sobre a beleza da praza do Obradoiro.

Antonio Fraguas (1905-1999), nado en Cotobade, está considerado como un dos etnógrafos máis importantes de Galicia. No entanto, tamén realizou traballos destacados no eido da arqueoloxía, xeografía, historia e escribiu numerosos artigos biográficos sobre persoeiros destacados da cultura galega como Murguía, Celso Emilio Fereiro, Vicente Risco, Xaquín Lorenzo ou Filgueira Valverde. Dedicóuselle o día das Letras Galegas no ano 2019.

O seu vínculo con Compostela comezou no ano 1924, cando se matriculou en Filosofía e Letras. Desde ese momento comezou a colaborar activamente co recentemente creado Seminario de Estudos Galegos. Ingresou como membro na institución en 1928, ano da súa licenciatura e pasou a formar parte da sección de xeografía, etnografía e folclore. Aquí, e no posterior Instituto Padre Sarmiento, realizou boa parte da súa tarefa investigadora, que se centrará en diferentes aspectos do denominado patrimonio inmaterial como son o entroido, as romarías populares, as lendas ou a literatura oral.

Algunhas das obras máis destacadas son a súa tese de licenciatura titulada O Colexio de Fonseca (1958); Xeografía de Galicia (1953); Romarías e Santuarios (1988) ou A festa popular en Galicia (1996). Son numerosos tamén os seus artigos en publicacións especializadas como Museo de Pontevedra, Castrelos ou Cuadernos de Estudios Gallegos. A cidade compostelá, a súa historia e curiosidades aparecen de maneira moi frecuente nas colaboracións que fixo en diversos xornais como Nós, A Nosa Terra, La Voz de Galicia e El Correo Gallego. Algúns dos seus últimos artigos aparecen recolleitos na publicación Polas catro témporas: colaboracións en La Voz de Galicia e O Correo Galego (2006).

O Museo do Pobo Galego foi outro dos lugares nos que máis traballou. Foi director desde a súa creación no ano 1976 e posteriormente, tras o pasamento de Xaquín Lorenzo “Xocas”, ocupou tamén o cargo de presidente.

Durante a súa traxectoria recibiu numerosos premios e galardóns. Entre os máis importantes están o Pedrón de Ouro (1984), a Insignia de Ouro do Museo do Pobo Galego (1984), o Premio Trasalba (1985), a medalla Castelao (1992) e o Premio Otero Pedrayo (1992). Ademais en 1988 o concello de Santiago impúxolle a Medalla de Ouro ao Mérito Cidadán e Cultural e no 1992 foi nomeado Cronista Xeral de Galicia.